11 apr Kan je een verbetertraject weigeren?

Je hebt een gesprek met HR en jouw leidinggevende. Je krijgt te horen dat het niet zo goed gaat en dat er iets moet verbeteren aan jouw functioneren. So far, so good. Als jouw werkgever een verbetertraject voorstelt, kun je dat in de meeste gevallen maar beter niet weigeren. Weigeren van het verbetertraject kan namelijk tot de conclusie leiden dat je niet van plan bent om jezelf te verbeteren. De werkgever kan echter niet zonder meer elk verbetertraject voorleggen dat hij maar kan bedenken. Het verbetertraject moet bijvoorbeeld wel goed in elkaar zitten en de voorgeschiedenis moet kloppen.

voorgeschiedenis

Een verbetertraject mag niet uit de lucht komen vallen. Als je nooit eerder hebt gehoord dat er iets niet goed ging, dan heeft HR zijn huiswerk niet gedaan.  Er hoeft niet altijd een dik pakket negatieve beoordelingen te liggen. Wel zou je ten minste een paar keer eerder gehoord moeten hebben dat niet alles perfect gaat, bijvoorbeeld door:

1. mondelinge aanmerkingen of aanwijzingen (lastig qua bewijs);
2. aanwijzingen of opmerkingen over jouw functioneren in mail of brieven;
3. beoordelingen met lage scores of aanmerkingen erin.

Is er nog nooit een aanmerking op het functioneren geweest, dan is het zeker de moeite waard dat te melden. Ook als er aanmerkingen worden gemaakt waarmee je het niet eens bent. Wees in dat geval wel diplomatiek in je antwoorden. 

Zeg niet iets in de lijn van: “Ik doe niks verkeerd” of “ik hoef niks te verbeteren”

maar zeg bijvoorbeeld: “ik zie niet zo goed hoe ik dit anders had kunnen doen” of “er spelen nog andere omstandigheden in deze situatie” of “het is minder zwart-wit dan nu geschetst wordt”. Je kunt dan verzachtende omstandigheden aanvoeren of uitleggen hoe de situaties waar het commentaar op ziet, zijn ontstaan.

een voorstel verbetertraject 

In een gesprek krijg je vervolgens te horen dat er een verbetertraject zal worden gestart. Hoe moet een traject eruit zien? Er moet in elk geval duidelijk zijn:

1. wat er verbeterd moet worden. Wat gaat er niet goed? En hoe moet het wel?
2. hoe gemeten gaat worden of je de gewenste resultaten hebt bereikt;
3. of je ondersteuning krijgt (en welke) bij de verbeteringen;
4. hoeveel tijd je hebt om de gewenste verbeteringen te laten zien;
5. wat er gebeurt als het niet lukt.

Als het verbetertraject op meerdere punten onduidelijk is, is het de vraag of de werkgever er veel gevolgen aan kan verbinden. Als je het gevoel hebt dat je wel wat hulp kunt gebruiken bij het verbetertraject, dan is het goed om daar om te vragen. Een coach, een opleiding of begeleiding kan nuttig zijn. Hoe lang het verbetertraject moet duren, hangt af van de omstandigheden.

accepteren of weigeren verbetertraject? 

Moet je het verbetertraject meteen zonder meer accepteren of mag je daar commentaar op leveren? Als een verbetertraject niet aan de minimale vereisten voldoet, mag je daar natuurlijk wel wat van zeggen. Ook als je de aanmerkingen of een deel daarvan pas voor de eerste keer te horen krijgt, is het zeker nuttig om daar iets van te zeggen. Het is ook nuttig om te checken of jouw opmerkingen hierover wel goed in het verslag worden opgenomen.

Maar het is niet altijd meteen duidelijk of een verbetertraject goed in elkaar zit. Je ziet vaak vage termen zoals “meer pro-actief zijn” of “collegialer zijn”. Als je niet weet wat dit concreet betekent, kun je hier ook moeilijk naar leven.

Het kan nuttig zijn om opheldering te vragen:

• wat betekent dit nu in de praktijk van mijn werkzaamheden?
• Bij welke activiteit komt het pro-actieve dan aan de orde?
• Of: hoe kan ik in een concrete situatie collegialer zijn?

Of dat nu mondeling of per mail of brief gebeurd is, maakt in wezen niet zoveel uit, al zullen mondelinge aanmerkingen soms lastig te bewijzen zijn.

Wanneer kun je het verbetertraject beter afwijzen?

Als het traject dat wordt aangeboden totaal onredelijke doelen stelt, is het niet verstandig om zonder meer akkoord te gaan. Zijn de doelen aan het einde van de rit niet behaald, dan kan dat immers leiden tot ontslag. Krijg je zo’n verbetertraject voorgelegd, dan kun je beter proberen om de doelen te laten aanpassen zodat het wel haalbaar is. 

Ook als in het traject helemaal niet duidelijk is wat je moet bereiken om wel een goede beoordeling te krijgen, kan het beter zijn om niet akkoord te gaan met het traject. Ga je wel akkoord, dan kan je aan het einde van de rit afgerekend worden op doelen waarvan je niet begreep wat ze inhielden. 

Soms weet je al op voorhand dat het traject geen zin heeft. Bijvoorbeeld omdat de werkgever al laat blijken er geen vertrouwen in te hebben. Partijen kunnen zich dan mogelijk tijd en energie besparen.

Twijfel je hoe je handig kan reageren op een aangeboden verbetertraject? Leg het voor aan een deskundige. Ons kantoor begeleid zowel voor werkgevers als werknemers verbetertrajecten en is gespecialiseerd in het onderhandelen hierover. 

Bel Heere advocaten voor overleg 010-4360069